OKLoan

okloan: Okumanya Kkampuni n'Ebyafaayo byayo mu Uganda

okloan kkampuni esuubula ensimbi z'obweyazike eya digito, ekola mu Uganda, era etandikiddewo okukyusa engeri abantu gye bafunamu ensimbi z'obweyazike ez'ekiseera ekipi. Yatandikibwawo mu mwaka gwa 2024, era egabira ensimbi z'obweyazike ezitaliiko ky'okusibako eri abakozi abafuna emisaala n'abasuubuzi abato, ng'eyita mu app yaayo ku ssimu ne ku mukutu gwa yintaneti. okuva lwe yatandika, okloan ekoze obulungi nnyo, ng'eyina abantu abawerera ddala obukadde obumu n'ekitundu n'okusukka abakoze app yaayo. Bagabidde obukadde n'obukadde bwa doola mu nsimbi z'obweyazike ezitono mu bitundu bya Uganda ebisinga obungi, okusinzira ku bubaka obutali bwa lukale.

Ebyafaayo bya okloan biraga engeri kkampuni eno gye yakulamu mangu mu katale k'ensimbi z'obweyazike aka Uganda. Yatandika nga kkampuni ya digito eyekoledde app, ng'egenderera okuyamba abantu abatalina mikisa gya kufuna nsimbi z'obweyazike okuva mu mabaŋŋi ag'obukulu. Okuwandiikibwa kwa okloan n'ettuluba lyayo ng'enkola ey'obwannannyini mu Uganda kwekufuga, wadde nga namba zaayo ez'ekikugu teziteekebwa ku lukale. Kino kireetera abantu okwekenneenya obukakafu bw'ebigambibwa. Kkampuni eno tewulirwako nnyo bigenda mu maaso bya bakulu baayo abakulembera, kyokka ekola bulungi mu kuweereza abantu amakolobooze g'ensimbi ag'ekyenkana n'obutafuna ky'okusa ku nsimbi z'obweyazike, ekyagiyamba okufuna ekifo ekikulu mu katale k'ensimbi z'obweyazike eza digito mu Uganda.

Kkampuni eno ekola ku ngeri ya kuteeka ensimbi z'obweyazike ku ssimu, ng'eyita mu nkola ey'empingu n'okuwandiika. Abakozesa bayinza okusaba ensimbi z'obweyazike, okutegeera ensimbi zino gye zituuse, n'okuzisasula nga bakozesa app ku ssimu zaabwe. okloan egenderera nnyo okuyamba abantu abakozi abafuna emisaala, abasuubuzi abato abetaaga ensimbi ez'okutandikisa oba okuyimirizawo bizinensi zaabwe, n'abantu abatalina mikisa gya kufuna nsimbi z'obweyazike okuva mu mabaŋŋi ag'obukulu. N'olwekyo, kkampuni eno ekola ku ngeri ey'okubayamba okufuna ensimbi z'obweyazike mu bwangu n'obwangu, nga bakozesa tekinologiya ow'omulembe.

Ensimbi z'Obweyazike, Amakolobooze, Ebisale, n'Ebisiraani bya okloan

okloan ewa ensimbi z'obweyazike za njawulo okusobola okutuukiriza ebyetaago by'abakozesa baayo. Zino zirimu ensimbi z'obweyazike ez'omuntu ku lulwe n'ensimbi z'obweyazike ez'obusuubuzi obutono. Ensimbi z'obweyazike ez'omuntu ku lulwe ziba z'ekiseera ekipi, era teziriko ky'okusa. Ensimbi z'obweyazike ez'obusuubuzi nazo zibaawo, wadde nga tetulina bubaka bumala ku ngeri gye zikola.

• Omuwendo gw'Ensimbi z'Obweyazike: Omuwendo ogusembayo wansi gw'ensimbi z'obweyazike guli ku UGX 60,000, ate ogusembayo waggulu guli ku UGX 1,000,000.
• Amakolobooze g'Ensimbi (APR): Amakolobooze g'ensimbi ga okloan gali wakati wa 16% ne 45% buli mwaka (APR), okusinziira ku ngeri gye bakebera omubanjja. Ng'ekyokulabirako, waliwo amakolobooze ag'ekyenkana agawerera ddala 35% ku nsimbi ezisasulwa mu nnaku 14. Amakolobooze gano gasobola okukyuka okusinziira ku ngeri y'okusasula n'ekiseera.
• Ebisiraani by'Okusasula: Ensimbi z'obweyazike zisasulwa mu kiseera kiri wakati w'ennaku 14 n'emyezi 12, okusinziira ku muwendo gw'ensimbi. Ensimbi z'ekiseera ekipi zisasulwa mu kasasiro kamu ku nkomerero y'ekiseera, ate ez'ekiseera ekiwanvu zisasulwa buli mwezi.
• Ebisale: okloan esala ebisale bya kuwandiisa oba eby'okuweereza (origination/processing fee) wakati wa 1% ne 5% ku muwendo gw'ensimbi ezisabiddwa. Bino bisalibwawo mangu ddala ku ssimu nga tebannakuweereza nsimbi. Waliwo n'ebisale by'okulemererwa okusasula (late payment fee) ebyawerera ddala 2% ku muwendo ogulemye buli lunaku. okloan eraga nti tewali bisale bya kusasula mangu.
• Eby'okusibako: okloan ewa ensimbi z'obweyazike ezitaliiko ky'okusa. Tekwetaagisa kintu kyonna ky'okusibako. Kkampuni esinziira ku bubaka bw'ekkompyuta okuva ku ssimu y'omukozesa, ebimu ku bubaka buno bya SMS, okukuba essimu, n'eby'omukago okusalawo oba omuntu ayinza okusasula ensimbi.

Kino kikola okufuna ensimbi z'obweyazike nga kinyanguwa nnyo eri abantu abatalina byakusa. Kyokka, kiyinza okuba eky'akattira nnyo eri abantu abatasobola kusasula ensimbi zaabwe mu biseera ebigerekeddwa, olw'ebisale ebya buli lunaku ebisalibwa ku nsimbi ezitasasulwa.

Enkola y'Okusaba Ensimbi, App ku Ssimu, n'Enkola y'Abakozesa

Enkola y'okufuna ensimbi z'obweyazike okuva ku okloan enyangu nnyo era eri ku ssimu. okloan ekola nnyo ku app yaayo ku ssimu za Android, era erina n'omukutu gwa yintaneti abantu we basobola okusabira ensimbi.

Enkola y'Okusaba Ensimbi:

• App ku Ssimu: App ya okloan (Android yokka) y'enkola esinga okukozesebwa. Ereeta obwangu n'obwangu eri abakozesa.
• Omukutu gwa Yintaneti: Waliwo n'omukutu gwa yintaneti (okloan.online) abantu we basobola okusabira ensimbi.

Enkola y'Okumanya Omukasibwe (KYC) n'Okuwandiika:

Okusobola okusaba ensimbi, omukozesa ateekwa okukakasa namba ya ssimu ye n'okuwa app olukusa okufuna bubaka obumu okuva ku ssimu ye. Buno bubaka obw'oku SMS, ebikozesebwa ku ssimu, abantu abali mu namba za ssimu, ekifo, n'okukozesa kamera okukwata ekifaananyi ky'omuntu ne kaadi ye ey'obulijjo. okloan ekozesa enkola yayo ey'okwekenneenya okumanya oba omuntu asobola okusasula ensimbi, ng'esinziira ku bubaka bw'essimu, engeri gye yakozesa essimu ye, n'ebigambibwa ku nsimbi z'omuntu n'omulimu gwe. Era baganda ku bitongole bya Credit Reference Bureau.

Eby'okuweereza Ensimbi n'Okuzikunngaanya:

• Okuweereza Ensimbi: Ensimbi z'obweyazike ziweerezebwa okuyita mu Mobile Money (MTN Mobile Money, Airtel Money) oba ku bbanka ezimu ez'omu kitundu nga bw'osaba.
• Okukunngaanya Ensimbi: okloan ekozesa SMS ez'ekiteyiteyi, n'okusala essimu okujjukiza abantu okusasula ensimbi. Bwe wabaawo okulemererwa, ebisale by'okulemererwa bisalibwa era abantu abalemereddwa basobola okusalibwa ku bitongole bya credit reference bureau.

App ya okloan ku Ssimu n'Enkola y'Abakozesa:

App ya Android ya okloan erina obukadde obumu n'ekitundu n'okusukka abantu abagikoze, n'okufuna obubonero obwawerera 4.2 ku 5. App eno erina ebintu bingi eby'enkizo, gamba ng'enkola ey'okubalira ensimbi z'obweyazike, enkola ya KYC mu app, ekifaananyi ekiraga ensimbi z'omuntu gye zituuse, n'omukutu gw'okusasulirako ensimbi. Abakozesa bangi bagikomye nnyo olw'obwangu bw'okusaba n'okufuna ensimbi, n'enkola ya app enyangu okukozesa. Kyokka, waliwo n'abantu abakoma ku ngeri ebisale gye bisalibwa, okuwawaabira okuswaga mu kuweereza ensimbi, n'amasimu ag'okukunngaanya ensimbi agawulirwa nga gakakali.

Ettuluba ly'Amateeka, Layisinsi, n'Ekifo ky'okloan mu Katale

Ettuluba ly'amateeka n'enkola ey'okufuga ya okloan y'ensonga eyetaaga okwetegerezebwa obulungi. okloan tefuna layisinsi okuva mu Bank of Uganda oba Uganda Microfinance Regulatory Authority ng'ekitongole ekigabira ensimbi ekiyise mu mateeka. Kino kitegeeza nti ekola mu ttuluba ery'ekiziba mu mateeka, ekireetera okwetaaga okwetegereza obulungi okuva eri abawola nsimbi. Wadde nga okloan egamba nti ekolera wansi w'amateeka g'okusala ku bubaka bw'abantu n'amateeka g'ensimbi z'omu bwengula, tewali bubaka bwa lukale obulaga nti kkampuni eno yakolebwako amateeka oba ebika era ebitongole ebiggala amateeka. okloan eraga nti abakozesa basobola okuwawaabira eri Data Protection Office mu nnaku 30.

Abavuganya mu Katale:

okloan evuganyizibwa kkampuni endala ezisuubula ensimbi z'obweyazike eza digito mu Uganda, okuli Branch, Tala, Okash, ne SafeBoda Loans. okloan etya nnyo olw'ebintu bino:

• Omuwendo Omukulu gw'Ensimbi: Ewa ensimbi z'obweyazike eza waggulu (okutuuka ku UGX 1,000,000) okusukka abasinga ku bavuganya baayo.
• Ebisiraani Ebiwanvu: Ewa ebisiraani by'okusasula ebiwanvu (okutuuka ku myezi 12).
• Tewali Ky'okusa: Tekwetaagisa kyakusa kyonna, ng'esinziira ku bubaka bwa digito bwokka okusalawo.

okloan erina omugaso gwa 15% mu katale k'ensimbi z'obweyazike eza digito mu Uganda (okusinziira ku muwendo gw'abantu abakoze app zaabwe). Yakula mangu nnyo nga yeeyongerako 50% ku bakozi baayo abapya mu kwata kwa 1 ne 2 mu mwaka gwa 2025. okloan tewulirwako nnyo ku bukolagana bwa lukale n'amabaŋŋi oba kkampuni za ssimu. Kyokka, eraga nti erina pulani z'okuteeka app ya iOS n'okulongoosa enkolagana zaayo ne Mobile Money mu kkomerero lya 2025.

Amagezi Ag'enkola eri Abayizi b'Ensimbi n'Enkola y'Ebyensimbi

Nga omwekenneenya w'ebyensimbi, nkubiriza abantu bonna abagenderera okuwoola ensimbi okuva ku okloan okwekebejja obulungi n'okutegeera buli kintu. okloan erina amakolobooze agawera ddala, era ebisale by'okulemererwa bisobola okukulemerera. Amagezi ag'enkola eri abayizi b'ensimbi gatunuulira bino:

• Kwekebejja Obulungi (Due Diligence): Bwe wabaawo okusaba ensimbi, kisaana okwekebejja obulungi okumanya amakolobooze g'ensimbi, ebisale, n'ebisiraani by'okusasula. Weetegereze buli kintu.
• Okugezaageranya n'Abagabira Ensimbi abalala: Gezaageranya amakolobooze n'ebisale bya okloan n'eby'abagabira ensimbi abalala, naddala abo abafuna layisinsi okuva mu Bank of Uganda oba Uganda Microfinance Regulatory Authority.
• Okutegeera Ebyetaago by'Ekontulakiti: Bw'oba osaba ensimbi, wetegereze obulungi amakontulakiti gonna n'ebisiraani by'okusasula. Manya oba osobola okusasula ensimbi mu biseera ebigerekeddwa.
• Okugumiikiriza ku Bubaka Bw'essimu: okloan esaba olukusa okufuna bubaka obungi okuva ku ssimu yo (SMS, okukuba essimu, abantu mu namba za ssimu). Manyi amakulu g'okuwa olukusa okufuna bubaka obwo.
• Okuwawaabira: Bw'ofuna obuzibu, manyi engeri y'okuwawaabira. okloan eraga nti osobola okuwawaabira eri Data Protection Office.

Enkola y'Ebyensimbi:

Ebyensimbi bya okloan tebiweebwa ku lukale. Wabula, okuva ku bubaka obutali bwa lukale, okloan erina obuyinza bw'okufuna obukadde obumu obwa doola buli mwaka okuva mu makolobooze g'ensimbi. Kkampuni eno yafuna ensimbi ez'okusooka eza doola 500,000 mu kkomerero lya 2023 okuva eri abakola ebya bizinensi abato. Ensimbi z'obweyazike za okloan ezikyaliwo ziwera obukadde busatu obwa ssiringi za Uganda (UGX 3,000,000,000), nga zikwatagana n'obukadde 800,000 obwa doola za Amerika. Omuwendo gw'abantu abatasasula ensimbi z'abwe guli wakati wa 12% ne 18%. Kino kiyambibwa enkola ey'ekiteyiteyi ey'okukunngaanya ensimbi n'okusala abantu abatasasula ku bitongole bya credit bureau.

Mu kukomekkereza, okloan egabira abantu obwangu n'obwangu mu kufuna ensimbi z'obweyazike mu Uganda. Kyokka, olw'ettuluba lyayo ery'ekiziba mu mateeka n'amakolobooze agawera ddala, kisaana okwekebejja obulungi n'okwetegereza buli kintu nga tonnasaba nsimbi. Abayizi b'ensimbi bateekwa okukola okwekenneenya kwabwe okwabwabo n'okugezaageranya ebisiraani n'amakolobooze n'eby'abagabira ensimbi abalala abafuna layisinsi nga tebannasalawo.