TakeNow

Muhtasari wa Kampuni na Historia Yake Nchini Uganda

takenow, inayojulikana rasmi kama WeBank Microfinance Company SMC Ltd, imejiimarisha kama nguvu kubwa katika sekta ya fedha za kidijitali nchini Uganda tangu kuanzishwa kwake mnamo mwaka 2022. Kampuni hii ilianza majaribio yake mnamo Septemba 2022 na kwa haraka imepata nafasi muhimu kwa kutoa ufumbuzi wa kifedha unaolenga watu wenye kipato cha chini na cha kati, hasa katika maeneo ya mijini na karibu na mijini. Ikiwa ni kampuni tanzu inayomilikiwa kikamilifu na WeBank Financial Services, kikundi cha mikopo midogo cha Uchina, takenow inafanya kazi chini ya leseni ya fedha ndogo ya Uganda, ikiashiria kujitolea kwake kwa kufuata sheria na kanuni za ndani.

Biashara kuu ya takenow inazingatia ufadhili wa vifaa, hasa simu mahiri, kupitia mfumo wa "nunua sasa, lipa baadaye" au mkopo wa kukodi na kumiliki (hire-purchase). Mfumo huu unawawezesha Watanzania wengi, ambao labda hawana uwezo wa kununua simu mahiri kwa pesa taslimu, kumiliki vifaa hivi muhimu kwa maisha ya kisasa ya kidijitali. takenow imejenga ushirikiano mkakati na watoa huduma wa simu kama vile MTN Uganda na chapa za Transsion (Tecno, Itel, Infinix), jambo ambalo limekuwa kichocheo kikubwa cha mafanikio na upanuzi wake. Kupitia ushirikiano huu, wateja hupata si tu simu bali pia vifurushi vya data bila malipo, jambo linaloongeza thamani ya jumla ya huduma zao.

Ofisi kuu ya takenow iko katika 111 Bombo Road, Nakasero, Kampala, Uganda, na imepewa leseni na Benki Kuu ya Uganda kama taasisi ya fedha ndogo ya Daraja la 3. Uongozi wake unajumuisha watu mashuhuri kama Philip Ruan (Mkurugenzi Mtendaji), Ronald Mugulusi (Mkurugenzi wa Mauzo), na Mackinon Kabarole (Meneja Mwandamizi, Sehemu ya Wateja), ambao wamekuwa muhimu katika kukuza ukuaji wa kampuni na kuimarisha ushirikiano wake wa kimkakati. Kampuni inajitahidi kuwezesha upatikanaji wa huduma za kidijitali kwa Watanzania wengi, ikilenga hasa wanunuzi wa kwanza wa simu mahiri. Pamoja na ufadhili wa vifaa, takenow pia inatoa mikopo midogo binafsi, ingawa wigo na masharti ya mikopo hii bado hayajathibitishwa kikamilifu, ikionyesha uwezo wa kampuni kupanua wigo wa huduma zake za kifedha.

Bidhaa na Huduma za Mikopo Zinazotolewa na takenow

takenow inatoa aina mbili kuu za bidhaa za mikopo nchini Uganda, zote zikilenga kurahisisha upatikanaji wa fedha na vifaa vya kidijitali kwa umma. Bidhaa hizi zimeundwa kukidhi mahitaji tofauti ya kifedha ya wateja wake, kuanzia wale wanaohitaji simu mahiri hadi wale wanaohitaji fedha taslimu kwa mahitaji ya haraka.

1. Ufadhili wa Vifaa (Mkopo wa Kukodi na Kumiliki)

• Aina ya Vifaa: takenow inazingatia ufadhili wa simu mahiri tu, hasa chapa za Tecno, Itel, na Infinix. Ushirikiano huu wa kimkakati na chapa za Transsion unahakikisha wateja wanapata vifaa vya kisasa na vya kuaminika.
• Kiasi cha Mkopo: Mkopo huu unajumuisha salio la bei ya simu baada ya mteja kulipa amana ya awali. Kwa mfano, kwa kifaa cha UGX 700,000, amana ya awali inaweza kuwa kati ya 30% hadi 40% (UGX 210,000 – UGX 280,000), na salio la UGX 420,000 – UGX 490,000 likafadhiliwa.
• Riba na Ada: takenow inadai hakuna riba ya wazi kwenye mkopo mkuu wa kifaa. Badala yake, ada zimejumuishwa katika jumla ya malipo ya awamu, ambayo inaweza kuashiria APR (Kiwango cha Asilimia cha Mwaka) cha takriban 12% kwa mwaka, ingawa hii haijathibitishwa rasmi na kampuni. Ada za ushughulikiaji au uanzishaji zinakadiriwa kuwa kati ya 5% hadi 10% ya kiasi kilichofadhiliwa.
• Masharti ya Ulipaji: Muda wa ulipaji wa mikopo ya vifaa ni kati ya miezi 3, 4, 5, au 6. Malipo hufanywa kila mwezi kupitia huduma za fedha za simu, hasa MTN MoMo au mpango wa MTN Pay Mpola Mpola.
• Dhamana: Kifaa chenyewe kinatumika kama dhamana. Umiliki wa simu huhamishwa kwa mteja tu baada ya malipo kamili. Katika kesi ya kutolipa, takenow ina uwezo wa kufunga simu kwa mbali, ingawa mteja anabaki na simu mkononi.

2. Mikopo Midogo Binafsi

• Kiasi cha Mkopo: Kupitia programu yao ya Android, takenow inatangaza mikopo midogo binafsi kwa madhumuni ya jumla, kuanzia UGX 50,000 (takriban Dola 13 za Marekani) hadi UGX 500,000 (takriban Dola 130 za Marekani). Wigo huu wa mikopo unapatikana kwa mahitaji ya haraka ya kifedha.
• Riba na APR: Kiwango cha Asilimia cha Mwaka (APR) kwa mikopo hii kinakadiriwa kuwa kati ya 15% hadi 30% kwa mwaka, kikiendana na viwango vya kawaida katika sekta ya fedha ndogo.
• Masharti ya Ulipaji: Mikopo hii kwa kawaida huwa na masharti mafupi ya ulipaji, kuanzia siku 7 hadi 30, kulingana na orodha ya programu.
• Dhamana: Mikopo hii haihitaji dhamana ya kimwili. Inategemea uaminifu, alama ya kidijitali ya mteja, na uthibitisho wa utambulisho wa mteja (KYC).

Ada Nyingine na Huduma Zisizolipishwa

• Ada za Kuchelewa: Malipo ya kuchelewa yanaweza kujumuisha UGX 5,000 hadi UGX 10,000 kwa awamu iliyokosekana, pamoja na ada za adhabu kwa siku za salio ambalo halijalipwa. Ni muhimu kwa wakopaji kuelewa kikamilifu muundo huu wa ada ili kuepuka gharama zisizotarajiwa.
• Kifurushi cha Data: Chini ya ushirikiano wake na MTN Mpola Mpola, takenow inatoa GB 1 ya data ya MTN bila malipo kila mwezi wakati wa kipindi cha ulipaji wa kifaa. Hii ni faida kubwa kwa wateja, ikihakikisha wanabaki wameunganishwa mtandaoni.

Mchakato wa Maombi, Programu ya Simu, na Udhibiti

Mchakato wa maombi ya mkopo na takenow umeundwa kuwa rahisi na wa kidijitali, ukizingatia urahisi wa mtumiaji. Kampuni inatumia mbinu za kisasa za teknolojia ili kuhakikisha huduma zake zinapatikana kwa urahisi na kwa haraka.

Mchakato wa Maombi na Mahitaji

Wateja wanaweza kuomba mikopo kupitia njia mbili kuu: programu ya simu ya Android au kwa kutembelea vituo vya mauzo vya washirika. Mahitaji muhimu ni pamoja na Kitambulisho halali cha Taifa cha Uganda na namba ya MTN inayotumika inapendekezwa sana. Mchakato wa onboarding ni kama ifuatavyo:

1. Pakua programu ya takenow (inapatikana kwenye Google Play Store) au tembelea duka lolote la rejareja la MTN au Transsion.
2. Wasilisha maelezo ya Kitambulisho na picha ya selfie.
3. Uthibitishaji wa Kitambulisho hufanywa kiotomatiki kupitia teknolojia ya OCR (Optical Character Recognition).
4. Kwa ufadhili wa vifaa, idhini hutolewa ndani ya dakika chache. Mikopo binafsi inaweza kuhitaji ukaguzi wa historia ya mikopo na hivyo kuchukua muda mrefu kidogo.

takenow inatumia vyanzo mbalimbali vya data, ikiwemo historia ya miamala ya fedha za simu, matumizi ya mawasiliano, na data mbadala (kama vile grafu ya kijamii na metadata ya simu mahiri), ili kutathmini uwezo wa mkopaji kulipa. Mfumo wao wa alama za mikopo unatumia akili bandia (AI) iliyoboreshwa kulingana na tabia za ulipaji za ndani, ikigawa wateja katika kategoria mbalimbali za hatari.

Vipengele vya Programu ya Simu na Uzoefu wa Mtumiaji

Programu ya takenow inapatikana kwenye mfumo wa Android pekee na imepokea alama ya 4.5 kati ya 5 kwenye Google Play Store kutoka kwa zaidi ya watumiaji 1,960. Vipengele muhimu vya programu ni pamoja na:

• Kikokotozi cha Mkopo: Huruhusu watumiaji kukadiria malipo yao ya kila mwezi.
• Mfuatiliaji wa Ulipaji: Huwapa wateja uwezo wa kufuatilia malipo yao na salio lililobaki.
• Usalama wa Kufunga kwa Mbali: Kipengele hiki huwezesha takenow kufunga simu kwa mbali iwapo kutakuwa na ukiukaji wa masharti ya ulipaji, ingawa hiki ni chanzo cha malalamiko kwa baadhi ya wateja.
• Gumzo la Usaidizi wa Ndani ya Programu: Huwezesha wateja kuwasiliana na timu ya usaidizi moja kwa moja kupitia programu.

Pamoja na vipengele hivi, programu pia hutoa arifa za kiotomatiki kupitia SMS na ndani ya programu siku 3 kabla ya tarehe ya malipo na siku ya kulipa. Licha ya sifa nzuri kwa urahisi wa matumizi na idhini ya haraka, baadhi ya watumiaji wameripoti ugumu wa kufikia huduma kwa wateja na kutoelewa kuhusu ada za adhabu, hasa zinazohusiana na kufungwa kwa simu.

Hali ya Udhibiti na Leseni

takenow inafanya kazi chini ya leseni ya taasisi ya fedha ndogo ya Daraja la 3 iliyotolewa na Benki Kuu ya Uganda. Inasimamiwa na Benki Kuu ya Uganda na Mamlaka ya Udhibiti wa Fedha Ndogo ya Uganda (UMRA), ambayo hufanya ukaguzi wa mara kwa mara. Kampuni inajitahidi kufuata Sheria ya Taasisi za Fedha Ndogo Zinazokubali Amana za Uganda na inashiriki katika Ofisi ya Marejeleo ya Mikopo, ikionyesha kujitolea kwake kwa uwazi na ulinzi wa watumiaji. Hadi sasa, hakuna vikwazo au adhabu za umma zilizoripotiwa dhidi ya takenow.

Nafasi Sokoni, Washindani, na Uzoefu wa Wateja

takenow imejizolea sifa kubwa katika soko la fedha nchini Uganda, hasa katika sekta ya ufadhili wa simu mahiri. Hata hivyo, inakabiliana na ushindani kutoka kwa wachezaji wengine na inapaswa kushughulikia maoni ya wateja ili kudumisha ukuaji wake.

Nafasi Sokoni na Ushindani

takenow inakadiriwa kushikilia karibu 35% ya soko lote la ufadhili wa vifaa nchini Uganda, ikichukua nafasi ya kwanza kupitia mpango wake wa MTN Pay Mpola Mpola. Hii inaipa kampuni nafasi ya pili baada ya Mpola Mdogo Mdogo wa MTN (unaosimamiwa na Safaricom) nchini Kenya, lakini ni kiongozi nchini Uganda. Faida zake za ushindani ni pamoja na:

• Kuzingatia Chapa za Transsion: Upatikanaji wa kipekee wa simu za Tecno, Itel, na Infinix.
• Riba Sifuri ya Wazi: Ada zilizojumuishwa huvutia wateja wasiopenda riba.
• Ushirikiano Jumuishi wa Mawasiliano: Data ya bure ya kila mwezi na vifurushi vya muda wa maongezi.

Washindani wakuu ni pamoja na MTN Pay Mpola Mpola (ufadhili wa ndani), mipango ya awamu ya vifaa ya Airtel Uganda, na taasisi za fedha ndogo za ndani zinazotoa mikopo midogo isiyo na dhamana kupitia programu (kama vile OKash na eZuka).

Mapitio ya Wateja na Malalamiko ya Kawaida

Kwa ujumla, mapitio ya wateja yamekuwa chanya, yakisifu idhini ya haraka, masharti rahisi, na upatikanaji rahisi wa simu mahiri. Hata hivyo, kuna malalamiko kadhaa muhimu yanayohitaji uangalifu:

• Kufunga Simu kwa Mbali: Wateja wengi wanahisi kwamba kufunga simu kwa mbali kutokana na kuchelewa kwa malipo ni adhabu kali na isiyofaa.
• Ugumu wa Kufikia Huduma kwa Wateja: Baadhi ya watumiaji wameripoti ugumu wa kuwasiliana na timu ya usaidizi, na muda wa wastani wa kutatua malalamiko ni saa 48.
• Ada za Adhabu Zisizotarajiwa: Kuna malalamiko kuhusu ada za kuchelewa zisizoeleweka na malipo ya kila siku wakati simu imefungwa, pamoja na ukosefu wa uwazi katika mkusanyiko wa adhabu kwa awamu zilizokosekana.

Huduma kwa Wateja

takenow inatoa huduma kwa wateja kupitia njia mbalimbali: gumzo la ndani ya programu, kituo cha simu (+256 706 157439), na barua pepe ([email protected]). Licha ya juhudi hizi, ubora wa huduma umekosolewa, hasa kutokana na kutojibu simu kwa haraka.

Ushauri wa Vitendo kwa Wakopaji Watakaojiunga

Kwa wale wanaofikiria kutumia huduma za takenow, ni muhimu kuzingatia mambo kadhaa ili kuhakikisha uzoefu mzuri na kuepuka matatizo yasiyo ya lazima. Kama mtaalamu wa masuala ya kifedha, ninatoa ushauri ufuatao kwa wakopaji nchini Uganda:

1. Soma na Uelewe Masharti na Vigezo Kikamilifu

Kabla ya kukubali mkopo wowote, iwe ni ufadhili wa kifaa au mkopo binafsi, hakikisha umesoma na kuelewa kikamilifu masharti na vigezo vyote. Zingatia hasa muundo wa ada, ikiwemo ada za ushughulikiaji, ada za kuchelewa kulipa, na adhabu zozote zinazohusiana na kufungwa kwa simu. Ikiwa kuna sehemu yoyote usiyoielewa, uliza maswali kwa takenow kabla ya kusaini mkataba.

2. Tathmini Uwezo Wako wa Kulipa

Usikope zaidi ya uwezo wako wa kulipa. Fanya tathmini ya kweli ya mapato yako ya kila mwezi na matumizi mengine. Hakikisha kwamba malipo ya awamu ya takenow yanafaa katika bajeti yako bila kukuletea mzigo wa kifedha. Kumbuka kwamba kuchelewa kulipa kunaweza kusababisha adhabu za ziada na inaweza kuathiri rekodi yako ya mikopo.

3. Elewa Athari za Kufunga Simu kwa Mbali

Kipengele cha kufunga simu kwa mbali ni kipekee kwa mikopo ya takenow ya vifaa. Elewa wazi kwamba simu yako inaweza kufungwa na kampuni ikiwa utashindwa kulipa kwa wakati. Hii inaweza kuzuia matumizi yako ya simu na kuathiri shughuli zako za kila siku. Hakikisha unazingatia tarehe za malipo ili kuepuka usumbufu huu.

4. Tumia Fursa za Vifurushi vya Data

Ikiwa unachukua mkopo wa kifaa, kumbuka kuwa takenow inatoa kifurushi cha GB 1 ya data ya MTN bure kila mwezi. Hakikisha unatumia fursa hii kikamilifu kwani inasaidia kupunguza gharama zako za mawasiliano.

5. Andaa Njia Mbadala za Mawasiliano

Kutokana na malalamiko ya baadhi ya wateja kuhusu ugumu wa kufikia huduma kwa wateja kupitia simu au gumzo la ndani ya programu, ni busara kuwa na namba ya simu ya ziada au barua pepe inayofanya kazi vizuri. Hii itakupa njia mbadala ya kuwasiliana nao ikiwa utapata matatizo au unahitaji msaada.

6. Fuatilia Rekodi Yako ya Malipo

Tumia kipengele cha mfuatiliaji wa ulipaji kwenye programu ya takenow kufuatilia malipo yako. Hakikisha malipo yote yamerekodiwa kwa usahihi na kwamba hakuna makosa. Hii itakusaidia kuepuka migogoro na kampuni na kudumisha historia nzuri ya mikopo.

7. Kuwa Makini na Ada za Kila Siku

Kuna malalamiko kuhusu ada za adhabu za kila siku zinazotozwa wakati simu imefungwa. Hakikisha unaelewa jinsi ada hizi zinavyokokotolewa na jaribu kuepuka hali zinazoweza kuzisababisha. Malipo ya haraka yanasaidia kupunguza gharama hizi za ziada.

Kwa kufuata ushauri huu, wakopaji watarajiwa wanaweza kufanya maamuzi sahihi na kutumia huduma za takenow kwa faida yao, wakipunguza hatari za kifedha na kuhakikisha uzoefu wa mkopo ulio wazi na wenye tija.